Groot nieuws: dit jaar mogen we de Provincie Overijssel verwelkomen als partner van Agri meets Design! En daar zijn we erg blij mee. Natuurlijk wilden we ook graag weten waarom gedeputeerde Hester Maij achter onze aanpak staat, een aanpak die nieuw en onconventioneel is. We stelden haar 6 vragen over wat haar beweegt en wat zij denkt dat kunstenaars kunnen betekenen voor de agro&food sector in Overijssel.
De gezonde bodem is een belangrijk onderwerp voor Overijssel. De bodem is belangrijk voor productie én om CO2 vast te leggen. Het platform Mineral Valley Twente werkt hard aan het aanjagen van innovaties rond mest en bodem. Ik zou graag ontwerpers aan die vraagstukken willen verbinden. Mest is nu een overschotproduct, dat betekent dat het niet voldoende tot waarde gebracht kan worden en dat we op een andere manier naar de waarde van mest moeten gaan kijken. Ontwerpster Jalila Essaidi is bijvoorbeeld kleding gaan maken van koeienmest. Ook interessant is de vraag of we de bodem terug proeven in de producten die er van af komen. Als het over wijn gaat is denken in “terroir”, de bodem, heel gewoon. Is er ook een terroir voor melk?
Een ander vraagstuk dat we in Overijssel graag willen oppakken heeft te maken met de groei die biologisch op dit moment doormaakt. De productie van biologisch wordt steeds internationaler. Is dat vooruitgang? Hoe lokaal is biologisch eigenlijk?
De agro&foodsector is heel belangrijk voor Overijssel. Ze is goed voor 10% van de economie, 15% van de werkgelegenheid, 70% van het grondgebruik en iedereen in Overijssel eet. We hebben met elkaar een zeer innovatief en efficiënt voedselsysteem opgebouwd waarmee we iedereen van veilig, betaalbaar en voldoende voedsel kunnen voorzien. Ons sterke voedselketen wordt echter geconfronteerd met grote maatschappelijk vraagstukken op het gebied van milieu, volksgezondheid, biodiversiteit, dierenwelzijn en klimaat. De verantwoordelijkheid voor het oplossen van die vragen wordt nu vooral op het bord van de boeren gelegd. Maar boeren kunnen dit alleen niet oplossen, daar is de hele keten voor nodig van producent tot voedingsindustrie, groothandel, supermarkten en consumenten. Overijssel investeert flink in het in beweging krijgen van die keten. Dat doen we via ons uitvoeringsprogramma agro&food. Agri meets design is voor ons een van de verschillende instrumenten om die beweging op gang te krijgen.
Ik vraag kunstenaars en designers om met een frisse open blik naar boerenvraagstukken te kijken zodat er ook in het denken ruimte voor ontwikkeling ontstaat. En dan wordt het interessant, ik zie ontwerpers bijvoorbeeld op een heel andere manier naar agrarische producten kijken dan boeren dat doen. Voor een boer is het groene loof van prei op dit moment afval. Samen met een ontwerper ontdekken ze dat dat preiloof ook de basis voor een nieuwe verpakking van prei kan zijn. Agri Meets Design is daarmee een kruisbestuiving tussen twee werelden met en heel ander vertrekpunt die elkaar echt kunnen inspireren.
In Overijssel hebben we het afgelopen jaar geëxperimenteerd met Natural Farm Lab. Daarin werden drie kunstenaars verbonden aan vraagstukken van het Platform natuurlijke Veehouderij. De kunstenaars zijn gaan onderzoeken wanneer het voor boeren interessant wordt om te werken vanuit de principes voor natuurlijke veehouderij. Kunstenares Martina Florians heeft dat vraagstuk uitgewerkt in “de generatie agenda”. De generatieagenda is een middel om boeren zelf te laten ontdekken wat de invloed is geweest van beslissingen van generaties voor hen op hun eigen bedrijfsvoering. Vandaaruit ontstaat een nieuwe blik op de invloed die jouw eigen beslissingen hebben op generaties na jou. Bij een aantal boeren hangt de ingevulde generatie-agenda inmiddels ingelijst aan de muur als inspiratie voor keuzes van nu. Dat vind ik mooi. Kunstenares Lobke Meekes onderzoekt wat een boer nu eigenlijk is, ze is zelf proefboer geworden. Ze laat consumenten meebeslissen op haar bedrijf en in de uitvoering laat ze zich adviseren door boeren. De ontwikkeling van het bedrijf is te volgen op www.proefboer.nl. Kunstenaar mathijs Bosman heeft onderzocht wat de invloed is van het voedselsysteem op het handelen van boeren. Vanuit die zoektocht heeft hij de “grootste niet bestaande supermarkt van Nederland” ontwikkeld – een rechtstreekse verbinding tussen boer en consument. Op www.nederlandsuperland.nl is de commercial voor superland te vinden.
In Overijssel werken we vanuit het oplossen van maatschappelijke vraagstukken en zien we het oplossen van die vraagstukken als een verantwoordelijkheid voor de hele keten, van boer tot consument. Ik zie het dus niet alleen als boerenvraagstukken. We hebben in Overijssel rond zeven verschillende maatschappelijke vraagstukken zogenaamde innovatielabs gebouwd. In die innovatielabs werken ondernemers, overheden, onderwijs en onderzoek aan oplossingen voor maatschappelijke vragen. Dit jaar ga ik met al die verschillende labs in gesprek tijdens de #ketenvaneten tour. In alle labs zitten vraagstukken waar kunstenaars en ontwerpers versnelling op zouden kunnen aanbrengen. Geïnteresseerde kunstenaars kunnen volgen wat er in die labs gebeurt via ketenvanetenoverijssel.nl.
Ik zou het heel mooi vinden als we over twee jaar “agri meets design” niet meer nodig hebben om de verbinding tussen ondernemers en kunstenaars en ontwerpers te leggen. Op dit moment is die verbinding nog een beetje vreemd en ongewoon. In een echt innovatief klimaat is samenwerking met partijen buiten je eigen sector het nieuwe normaal.
